Instalacje LPG w Polsce
W Polsce, kiedy mówimy o paliwie gazowym do samochodów, albo też o samochodowych instalacjach gazu myślimy o LPG (z angielskiego – Liquified Petroleum Gas) 1 lub też o LP Gazie, czyli o paliwie będącym mieszaniną węglowodorów: propanu (C3 H8 ) i n-butanu (C4 H10) – w różnych proporcjach. Oprócz tego zawiera on cząsteczki izobutanu (również C3 H8 , ale o innej budowie) oraz etan, izomery butanu i inne wyższe węglowodory. LPG stosowany jest głównie jako paliwo opałowe do domowych kuchenek gazowych, ale też jako paliwo silnikowe, czy gaz nośny do kosmetyków w aerozolu. Jest wykorzystywany również jako paliwo w wielu procesach przemysłowych.
Uzyskuje się go, jako produkt uboczny, w procesie rafinacji ropy naftowej, podczas odłączenia od gazu naturalnego lub ropy naftowej, z którymi jest połączony w pokładach naftowych (około 2% surowca). Jest również efektem uwodorowienia węgla2 , ropy naftowej i krakowania. LPG w temperaturze pokojowej i przy normalnym ciśnieniu ma postać gazową. W takiej samej temperaturze ulega on skropleniu już przy ciśnieniu ok. 6 atm.
Charakteryzuje się on motorową liczbą oktanową3 , która w jego wypadku wynosi 90-120 (minimalnie 89). Motorowa liczba oktanowa, może być wyznaczana dla poszczególnych składników i wynosić od 80 (n-buten-1) do 100 (propan). Warto jednak pamiętać, że równocześnie dla benzyn Pb 98 motorowa liczba oktanowa wynosi od 90 do 92, i od 83 do 86 dla Pb 95. Do oceny własności antystukowych LPG stosuje się częściej liczbę metanową (podobnie jak przy ON), która dla LPG stosowanego do napędu samochodów mieści się w granicach 60-80. Jedną z głównych cech, którymi różnią się między sobą butan i propan, i która determinuje ich zastosowanie jest „napięcie parowe”. Odpowiada ono ciśnieniu w fazie gazowej w równowadze z fazą płynną. Napięcie parowe butanu i propanu zwiększa się wraz ze wzrostem temperatury. Przy tak zwanej „normalnej temperaturze”, ciśnienie LPG waha się od 2 barów do maks. 8 barów.
W stanie gazowym LPG ma masę objętościową większą od powietrza, a niższą od wody. Dlatego też woda w zbiorniku zbiera się zawsze na jego dnie. Powiększanie objętości LPG w stanie płynnym jest znacznie bardziej niebezpieczne niż ten sam proces w stanie gazowym, ponieważ – przy równych częściach powiększania objętości (grubienia) – płyn ma większą nośność masy. Dla jasności, jedna objętość płynna (czyli jedna część płynna LPG) rozwija w rzeczywistości około 270 objętości pary gazowej (czyli 270 razy więcej niż w płynie). Paliwo LPG do silnika jest pobierane zarówno w fazie ciekłej jak i w fazie gazowej, przy czym paliwo bogate w propan (po zatankowaniu zbiornika), zużywane przez silnik stopniowo, ubożeje w ten właśnie składnik.
Paliwo LPG jest charakteryzowane także gęstością w temperaturze 15°C (kg/dm³) i informuje o jakości sprzedawanego paliwa. Wartość gęstości w temperaturze 15°C w naszych stacjach zawiera się w przedziale 0,500-0,550 kg/dm3 . Nie ma normy na gęstość w temperaturze 15°C. Samochodowy gaz LPG definiuje także taki parametr jak względna prężność par w temperaturze 40°C, który jest bardzo ważny ze względu na bezpieczeństwo używania tego paliwa. Liczony jest w kilopaskalach (kPa) i to co tankujemy do zbiorników naszych samochodów zawiera się w przedziale od 880 do ponad 1400 kPa, przy maksymalnej prężności normatywnej o wartości 1550 kPa.